مقاله‌ای از «پانوس مکراس» در نهمین شماره ماهنامه ققنوس
۶ راهی که اینترنت ارزش به اقتصاد جهان فایده می‌رساند
پانوس مکراس
مترجم: نگین جهانگیری
در دهه گذشته، شاهد ظهور تکنولوژی‌های جدیدی مانند فنّاوری بلاکچین بودیم که می‌توان آن را به عنوان یک پروتکل برای تعریف و مبادله ارزش توصیف کرد. در رابطه با این موضوع گفته می‌شود، که تأثیر بلاکچین بر ارزش و تبادلات آن همانند همان تاثیر شگرف اینترنت بر داده و تبادلات آن است و درست همانطور که اینترنت در تبادل و استفاده از اطلاعات انقلابی ایجاد کرد، فنّاوری بلاکچین قرار است انقلابی را در ثبت و تبادل ارزش ایجادکند. همانطور که در حال تغییر و تحول به یک اقتصاد کاملاً دیجیتال هستیم، بسیار مهم است به این موضوع توجه داشته باشیم که چگونه فنّاوری‌های جدید باعث بهبود زندگی روزمره ما و منجر به افزایش ارزش جامعه و اقتصاد جهانی می‌شوند. روند جهانی شدن نیازمند ارتباط و معامله با یکدیگر بدون محدودیت مکانی است و برای تحقق این امر قابلیت‌های اتصال، دسترسی پذیری و همکاری بسیار ضروری هستند.
امروزه انتظار افراد و کسب‌وکارها بیش از پیش مبتنی بر تحرک بی‌وقفه همه‌چیز در زندگیشان است. این موضوع عمدتاً به خاطر وجود گوشی‌های هوشمند و برنامه‌هایی است که در آن، با فشردن یک دکمه دسترسی به هرچیزی امکان پذیر است؛ اما وقتی نوبت به ارائه‌دهندگان خدمات مالی می‌رسد، در این زمینه اغلب با تجربیات بدی مواجه می‌شوند. نیاز افراد و کسب‌وکارها به پرداخت‌های بین‌المللی افزایش یافته، لیکن از آنجایی که روش‌های سنتی بانک‌ها این نیازهای پرداختی جدید افراد و مشاغل را برطرف نمی‌کند، نیاز به پرداخت‌های بین‌المللی کم‌هزینه، فوری و قابل رهگیری به طور قابل‌ملاحظه‌ای افزایش یافته است؛ اما در سیستم‌های ناکارامد امروزی، جابه‌جایی پول در دنیا همراه با هزینه‌های بالا برای بانک‌ها و ارائه‌دهندگان خدمات پرداختی است.واقعیت این است که زیرساخت‌های پرداخت بانکی پس از گذشت ۵ دهه از ایجاد آنها، قدیمی شده و منجر به تراکنش‌های گران و کندی می‌شود که حتی با گذشت چند روز نمی‌توان از نتیجه آن مطمئن بود.
این تجربه ممکن است برخلاف انتظاراتی باشد که مردم از اینترنت ارزش خواهند داشت؛ یعنی جایی که پول مانند اطلاعات به سرعت و بدون نقص انتقال می‌یابد. بیش از ۵ هزار میلیارد دلار جهت انجام تراکنش‌های بین‌المللی در حساب‌های بانکی سراسر دنیا بی‌استفاده مانده است، اما با استفاده از فنّاوری بلاکچین و دارایی‌های رمزنگاری شده، این امر می‌تواند تغییر کند و هزینه‌های کمتر، افزایش سرعت، مدیریت نقدینگی بهتر برای مؤسسات مالی و تجربه بهتر مشتریان را در پی داشته باشد. بلاکچین تقریباً می‌تواند باعث تغییر تمامی صنایع موجود شود و دنیای کارآمدتر و موفق‌تری، ایجاد کند.
رمزدارایی‌ها بحث گسترده‌تری را در زمینه روش‌های نوآورانه پرداخت‌ها و نقش بخش‌های خصوصی و عمومی در ابداع روش‌هایی جدید برای مقرون به صرفه‌تر، کارآمدتر و فراگیرتر شدن پرداخت‌ها ایجاد کرده اند.
این راه‌حل‌ها و فنّاوری‌ها از جمله کیف پول‌های موبایلی و بلاکچین، با هموار کردن شرایط، به تازه واردان این امکان را می‌دهند تا با تعدادی معدود و نه تمام بانک‌های بزرگ که پرداخت‌های بین‌المللی را تحت سلطه دارند، رقابت کنند. بلاکچین یک جریان پرداخت از لحاظ رمزنگاری امن و سرتاسر ، با تغییر ناپذیری و ثبات در به اشتراک‌گذاری اطلاعات ارائه می‌دهد.
مفهوم اینترنت ارزش نخستین بار توسط شرکت ریپل مطرح شد و دنیایی را مجسم کرد که در آن ارزش همانند اطلاعات در عصر اینترنت امروز، مبادله می‌شود. درست همانگونه که مردم سال‌ها پیام، عکس و فیلم‌ها را به‌صورت آنلاین به اشتراک می‌گذارند، با استفاده از اینترنت ارزش، مبادله ارزش هم می‌تواند بی‌درنگ انجام شود و این امر فقط شامل تبادل پول نمی‌شود. با اینترنت ارزش می‌شود هر گونه دارایی ارزشمند برای اشخاص را مبادله کرد که شامل سهام، آرا، امتیازات پروازی ، اوراق بهادار، دارایی معنوی، موسیقی، اکتشافات علمی و موارد دیگر می‌شود.
تاکنون خریدوفروش یا تبادل این دارایی‌ها نیازمند بانک، کمپانی‌های کارت اعتباری یا به طور کلی نیازمند خدمات نهاد واسط بوده است ولی بلاکچین این امکان را می‌دهد تا هرنوع دارایی بدون نیاز به واسطه، مستقیماً از طرفی به طرف دیگر منتقل شود و فرایند تأیید، ثبت دائم و تکمیل آن به‌سرعت انجام پذیرد. فنّاوری بلاکچین به‌همراه رمزدارایی‌ها عناصری کلیدی هستند که انجام این فرایند را ممکن می‌سازند.
بر خلاف شبکه‌های سنتی که مدیر سامانه تسلط کامل بر داده و اطلاعات کاربران دارد، در مدل‌های بلاکچینی، اطلاعات به نحوی رمزنگاری و نگهداری می‌شود که تنها مالک داده توانایی دسترسی به آن را دارد و هر گونه دسترسی به داده نیازمند اخذ مجوز از او است. به این ترتیب در مدل‌های بلاکچینی افراد و شبکه فی‌مابین آنها، جایگاه ارزش در اقتصاد به شبکه و افراد منتقل می‌شود. در دنیایی با اتصال، شفافیت و اعتماد بی واسطه محدود، وجود نهادهای ثالثی برای سنجش، تعیین و اعتباردهی منابع ارزش در جامعه و اقتصاد ضروری بود. اما در دنیایی با ارتباطات گسترده بی‌واسطه، شفافیت و شبکه‌های قابل‌اعتماد، ارزش را می‌توان از طریق مذاکره بین همتایان در شبکه‌های توزیع‌شده مشخص کرد. در سطح کلان اقتصادی، اینترنت ارزش همچنین می تواند به کاهش هزینه کالاها و معاملات کمک کند تا منجر به افزایش نقدینگی شود. در سیستم‌های مالی کنونی موجود در کشورها، بانک‌ها و کمپانی‌ها برای انجام معاملات تجاری بین المللی باید پول زیادی را نگهداری کنند اما با اینترنت ارزش نیازمندی به این حساب‌ها از میان رفته و مبالغ هنگفتی از نقدینگی برای استفاده موثرتر در اقتصاد جهانی، آزاد می‌شود. تراکنش‌های سریع، توکنیزه کردن دارایی‌ها، وام‌دهی، تجارت بین‌المللی راحت‌تر و قراردادهای هوشمند تنها قسمتی از کاربرد اینترنت ارزش است.
پرداخت وجوه
فنّاوری بلاکچین و دارایی‌های رمزنگاری شده می‌تواند با حذف واسطه‌های غیرضروری، کل فرایند پرداخت‌ها و حواله‌ها را ساده کند و راه‌حل‌هایی را برای تسویه حساب و پرداخت‌های فوری و بی‌دردسر ارائه دهد. برخلاف سرویس‌ها و سیستم‌های سنتی، سیستم بلاکچین متکی بر فرایند کند تأیید تراکنش‌ها که معمولاً از طریق چند واسطه و کارهای دستی انجام می‌شود، نیست و این قابلیت را دارد که با حذف واسطه‌های غیرضروری و جایگزینی آنها با سیستمی شفاف، قابل اعتماد و بدون مرز که به راحتی قابل دسترس همگان است، نه تنها بازار ارز جهان بلکه کل صنعت بانکداری را نیز منقلب کند. دارایی‌های دیجیتال می‌تواند در معاملات کشورها، نقش ارز میانجی را بازی کند، به این معنا که یک کشور می‌تواند پول خود را به ارز دیجیتال تبدیل کرده و کشور مقصد آن ارز را به پول رایج کشور خود تبدیل کند. در این‌صورت دیگر نیاز بانک‌ها و سرویس‌های پرداختی به حساب‌های نسترو-وسترو از میان می‌رود و هزاران میلیارد دلار که جهت پرداخت‌های بین‌المللی به شکل ارزهای مختلف ذخیره شده، برای بهره‌مندی بیشتر به‌نفع اقتصاد جهانی در بازار آزاد می‌شود. با استفاده از دارایی رمزنگاری شده به عنوان پل ارتباطی، بانک‌ها تنها باید پول داخلی کشور را حفظ کنند که این امر تعداد واسطه‌های موجود، نوسانات بازار و زمان مصرفی را به حداقل می‌رساند و پرداخت وجوه به همراه جابه‌جایی واقعی ارزش را میسر می‌کند. یکی از نمونه‌های قابل‌توجه، رمزارز XRP است که توسط شرکت ریپل و مؤسسات مالی به دلیل سرعت و کارمزد پایین آن در نقل و انتقال دارایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
توکن‌سازی دارایی
خریدوفروش اوراق بهادار و سایر دارایی‌ها مانند سهام، اوراق قرضه، کالاها و سایر مشتقات، نیازمند اقدامی پیچیده و هماهنگ بین بانک‌ها، واسطه‌ها، اتاق‌های پایاپای و صرافی‌ها است. این فرایند نه تنها کارآمد بلکه باید دقیق هم باشد، زیرا پیچیدگی اضافه، رابطه مستقیمی با افزایش زمان و هزینه دارد. فنّاوری بلاکچین با فراهم‌کردن زیرساختی فنی که توکنیزه‌کردن انواع دارایی‌ها را ساده می‌کند، باعث تسهیل این فرایند می‌شود. از آنجایی که اکثر دارایی‌های مالی از طریق واسطه‌های آنلاین به‌صورت دیجیتالی خریدوفروش می‌شوند، توکنیزه کردن آنها بر بستر بلاکچین راه‌حلی آسان برای تمام ذی‌نفعان است. برخی از شرکت‌های نوآور در زمینه بلاکچین در حال بررسی توکنیزه کردن دارایی‌های واقعی جهان‌شمول مانند املاک، اجناس و آثار هنری هستند. این امر فرایند انتقال مالکیت دارایی‌های باارزش را ارزان، سریع و راحت می‌کند، همچنین راه‌های جدیدی پیش روی سرمایه‌گذاران با دارایی محدود می‌گذارد و خرید قسمتی از دارایی‌های باارزش یا سرمایه‌گذاری بر روی محصولاتی را که قبلاً قادر به انجامش نبودند برایشان ممکن می‌سازد.
وام
بانک‌ها و سایر شرکت‌های وام‌دهنده، بخش وام را در انحصار خود قرارداده و وام‌هایی با سود بالا ارائه می‌دهند. همچنین دسترسی به سرمایه اصلی را بر اساس امتیازات اعتباری و پارامترهای دیگر محدود می‌کنند که این امر موجب دشواری و پرهزینه شدن فرایند وام‌دهی می‌شود. درحالی که بانک‌ها از این ویژگی انحصاری برخوردارند، اقتصاد به بانک‌ها وابسته است تا بودجه لازم برای اقلام گران‌قیمت مانند خانه و خودرو تأمین کند. فنّاوری بلاکچین به تمام افراد دنیا اجازه می‌دهد تا در نوع جدیدی از اکوسیستم وام‌دهی مشارکت کنند که بخشی از امورمالی غیرمتمرکز (DeFi) است. برای ایجاد یک سیستم مالی در دسترس‌تر، defi قصد دارد تمام برنامه‌های مالی را بر روی شبکه‌های بلاکچین قرار دهد. وام‌دهی بی‌واسطه به تمام افراد این اجازه را می‌دهد تا بدون محدودیت به روشی ساده، امن و ارزان وام بگیرند و وام دهند. به این ترتیب در یک فضای رقابتی بانک‌ها و مؤسسات مجبور به ارائه پیشنهادات بهتری به مشتریان خود خواهند شد.
سرمایه‌گذاری و تجارت بین‌المللی
تعدد قوانین و مقررات پیش روی صادرکنندگان و واردکنندگان، مشارکت در تجارت بین‌المللی را بسیار پردردسر کرده است. پیگیری کالاها و انتقال آنها از هر مرحله هنوز نیازمند دست‌نویسی اسناد و دفاترکل است.
بلاکچین به تجار و سرمایه‌گذاران بین‌المللی این امکان را می‌دهد تا از طریق دفترکل توزیع شده که کالاهای در حال انتقال در سراسر جهان را به دقت رهگیری می‌کند، سطح بالاتری از شفافیت را ارائه داده و با ساده‌سازی و کارآمد ساختن دنیای پیچیده سرمایه‌گذاری و تجارت، صرفه جویی در زمان و هزینه را به همراه داشته باشد.
توافقنامه‌های امن‌تر با قراردادهای هوشمند
قراردادها به‌منظور حفاظت از افراد و مشاغل هنگام توافق منعقد می‌شوند؛ اما این حفاظت بهای زیادی دارد. به دلیل ماهیت پیچیده قراردادها، فرایند ایجاد آن نیازمند کارهای دستی از سوی متخصصان حقوقی و همچنین صرف زمان و هزینه است. قراردادهای هوشمند می‌توانند از طریق کدهای قطعی و غیرقابل دست‌کاری که روی بستر بلاکچین اجرا می‌شوند، توافقنامه‌ها را به‌صورت خودکار اجرا کنند. پول یا دارایی‌ها در سپرده‌ها امن می‌مانند و تنها با برآورده شدن شرایط خاصی از قرارداد آزاد می‌شوند. قراردادهای هوشمند نیاز به اعتماد برای عقد قرارداد را کاهش داده و ریسک قراردادهای مالی و احتمال دادگاهی شدن را به حداقل می‌رساند.
صحت و امنیت اطلاعات
اشتراک‌گذاری داده‌ها با شرکت‌ها و واسطه‌های مورد اعتماد همیشه ریسک لو رفتن با دسترسی غیرمجاز اطلاعات را به همراه دارد. علاوه بر آن بسیاری از مؤسسات مالی هنوز اطلاعات را روی کاغذ نگهداری می‌کنند که این کار خطر از بین‌رفتن و هزینه‌های نگهداری از اسناد را به میزان قابل‌توجهی افزایش می‌دهد. در شبکه بلاکچین فرایندهای ساده‌ای مانند صحت‌سنجی و گزارش داده‌ها، دیجیتالی کردن اطلاعات احراز هویتی و تاریخچه تراکنش‌ها به‌صورت خودکار انجام می‌شود و از سوی دیگر اسناد مالی فوراً تأیید می‌شوند، که این کار ریسک کارهای عملیاتی، احتمال کلاه‌برداری و همچنین هزینه رسیدگی به داده‌ها را برای مؤسسات مالی کاهش می‌دهد.
نتیجه‌گیری
مزیت‌های بلاکچین صرفاً محدود به زمینه اقتصادی نیست و در حوزه‌های سیاسی، بشردوستانه و اجتماعی و علمی نیز پرکاربرد است. در حال حاضر ظرفیت‌های این فنّاوری توسط گروه‌های خاصی برای برای رفع مشکلات و چالش‌های واقعی دنیا به کار گرفته‌شده است.
بلاکچین همچنین می‌تواند با ایجاد خدمات جدید و مبادلات مستقیم ارزش، برخی از خدمات مؤسسات مالی را از میان بردارد. در حال حاضر صنعتی یکپارچه حول محور بلاکچین و دارایی‌های رمزنگاری‌شده وجود دارد که توسط مؤسساتی اداره می‌شود که بر تمام مبادلات رمز دارایی‌ها در سراسر جهان نظارت می‌کنند. صنعت دارایی‌های رمزنگاری شده به سرعت درحال رشد است و اقتصاد به آرامی درحال تغییر جهت در راستای سازگاری با این نیازها است؛ زیرا دارایی‌های رمز نگاری شده پتانسیل بالایی دربرآورده کردن این نیازها دارند. امروزه برنامه‌های زیادی وجود دارد که باعث استفاده آسان‌تر از دارایی‌های رمزنگاری شده می‌شود و مخاطبان بیشتری را با این صنعت آشنا می‌سازد. یکی دیگر از مزایای دارایی‌های رمزنگاری شده، آشکار و غیرمتمرکز بودن آن است که باعث می‌شود تجارت بین المللی آزادانه و در هر زمان انجام شود. استفاده از این فنّاوری، تسهیل کننده انقلابی مالی است که همه را متصل‌تر و از نظر مالی توانمندتر می‌کند.
