غیر متمرکز؛ چرا و چگونه به وجود آمد؟!

تمرکززدایی چیست و سامانه‌های غیر متمرکز با نمونه‌های متمرکز رایج چه تفاوتی دارند؟ سوالی که در این نوشتار به آن پاسخ می‌دهیم.

در سامانه‌های امروزی مانند سامانه‌های بانکی حاکمیت مرکزی است. به این معنی که تمامی وقایع ازجمله تراکنش‌ها و ورود اعضای جدید توسط یک نهاد واسطه مرکزی مثل بانک تایید و ثبت می‌شود. البته اعضای دیگر سامانه هستند که به نهاد مرکزی درخواست انجام یک واقعه را ارسال می‌کنند. اما درنهایت، این نهاد مرکزی است که تصمیم می‌گیرد واقعه رخ بدهد یا خیر. اعضا به نهاد متمرکز اعتماد می‌کنند (معمولا مجبور هستند که اعتماد کنند). این مدل باوجوداینکه کاراست و سال‌ها (احتمالا به قدمت حیات بشر) استفاده شده است، اشکالات عمده‌ای دارد:

ایرادات سامانه‌های متمرکز

کاملا وابسته به درست‌کاری، حسن نیت و سلیقه نهاد مرکزی است.
اگر نهاد مرکزی به هر دلیلی خدمت‌رسانی خود را متوقف کند، سامانه حیات خود را از دست می‌دهد.
و مواردی ازاین‌دست.

وجود همین مشکلات بود که باعث شد انسان‌ها به فکر راه‌کاری جدید باشند. یکی از اولین راه‌کارهایی که به ذهن خطور می‌کند، واگذاری حاکمیت به چندین نهاد است تا دیگر سامانه به عملکرد و حضور یک نهاد وابسته نباشد. درواقع به تمرکززدایی یا غیر متمرکز کردن روی آوردند. همین رشته سرنخی شد تا اشخاص مختلفی برای تحقق این راه‌کار در دنیای واقعی، مطالعات خود را آغاز کنند. تمامی تلاش‌هایی که با این هدف انجام شد را می‌توان ذیل عنوان تمرکززدایی یا سامانه غیرمتمرکز دانست. شاید در نگاه اول، کار تمام‌شده به نظر برسد. اما چند چالش بسیار بزرگ مطرح شد:

چالش‌های سامانه‌های غیرمتمرکز

در این سامانه چه طور حاکمیت توزیع شود؟
هر کس به چه اندازه و بر چه اساس در تصمیم‌گیری نقش داشته باشد؟
روابط میان اعضا چگونه مدیریت شود؟
امنیت ارتباطات میان اعضا شامل محرمانگی و احراز هویت چگونه برقرار شود؟
و چالش‌هایی ازاین‌دست.

اینجا بود که فناوری دفترکل توزیع‌شده و بلاک‌چین به‌عنوان راه‌کاری مناسب برای تمرکززدایی یا غیر متمرکز کردن پا به عرصه گذاشت. این فناوری توصیه می‌کند، اعضای شبکه یک کپی از دفترکل (دفتر ثبت تمامی وقایع شبکه) را داشته باشن. آن‌ها باید به روش‌های مختلف و بسته به نیاز برای ثبت وقایع جدید به توافق برسند. همچنین باید به‌صورت همگام و هماهنگ آن را به‌روز کنند. امنیت سامانه‌های مبتنی بر فناوری دفترکل توزیع‌شده و بلاک‌چین نیز به‌وسیله الگوریتم‌های رمزنگاری تامین می‌شود.