توکن غیرقابل تعویض یا NFT ، از ابتدای پیدایش تا امروز فراز و فرودهای زیادی را پشت سر گذاشته و مرور این مسیر می‌تواند چشم‌اندازی از آینده این پدیده را برایمان ترسیم کند.
در سال ۲۰۲۱ با فروش اثر دیجیتال «هر روز، ۵ هزار روز نخست» بیپل در حراج خانه کریستی به قیمت اعجاب‌آور ۶۹ میلیون دلار، نوع جدیدی از هنر و سرمایه‌گذاری در صحنه جهانی ظاهر شد.. اما واقعیت این است که NFT ها نزدیک به یک دهه قبل از این هم وجود داشتند. در واقع اگرچه سال ۲۰۲۱ به سال NFT تبدیل شد، اما اختراع آن به سال‌ها پیش برمی‌گشت.
توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) تقریباً می‌توانند مالکیت را در کالا، از هنر دیجیتال گرفته تا املاک و مستغلات نشان دهند. این در حالی است که اثبات جنبه‌های حقوقی در فضای دارایی دیجیتال اغلب دشوار بوده است. اما با معرفی توکن غیرقابل تعویض، نشان دادن مالکیت امن‌تر و آسان‌تر شده است. برخلاف بیت‌کوین یا دلار، NFT ها با عنوان غیرقابل تعویض توصیف می‌شوند زیرا هر یک منحصربه‌فرد هستند و ارزش خاص خود را دارند.
برای اینکه درک بهتری از NFT داشته باشید لازم است در مورد تاریخچه توکن‌های غیرقابل تعویض و رویدادهایی که منجر به ترند شدن و محبوبیت آن‌ها در سال‌های اخیر شده بیشتر بدانیم.
آنچه در ادامه می‌خوانید یک جدول زمانی خلاصه‌شده از رویدادهای مهم در تاریخ NFT ها است.
۲۰۱۲-۲۰۱۶ – پیدایش و توسعه NFT
در سال ۲۰۱۲، مدت‌ها قبل از اینکه اتریوم وجود داشته باشد، مقاله‌ای از «منی روزنفیلد» منتشر شد که مفهوم «کوین‌های رنگی» برای بلاکچین بیت‌کوین را معرفی می‌کرد. این مفهومی بود که در این زمان به نیروی محرکه NFT تبدیل شد.
ایده سکه‌های رنگی توصیف دسته‌ای از روش‌ها برای نمایش و مدیریت دارایی‌های دنیای واقعی در بلاکچین برای اثبات مالکیت آن دارایی‌ها بود. این ایده مشابه بیت‌کوین‌های معمولی است، اما با یک عنصر «توکن» اضافه‌شده که نحوه استفاده از آن‌ها را تعیین کرده و از سکه‌های معمولی متمایز و منحصربه‌فرد می‌کند.
در ۳ مه ۲۰۱۴، هنرمند دیجیتال «کوین مک‌کوی» اولین NFT “کوانتوم” شناخته‌شده را در بلاکچین Namecoin ضرب کرد. “کوانتوم” تصویر دیجیتالی از یک هشت‌ضلعی پیکسلی است که به‌طور هیپنوتیزمی تغییر رنگ می‌دهد. به دنبال این رویدادها، تعداد قابل‌توجهی آزمایش و توسعه رخ داد و پلتفرم‌هایی بر روی بلاکچین بیت‌کوین ساخته شدند. بلاکچین اتریوم هم دوره سلطنت خود بر NFT ها را آغاز کرد.
در همین مقطع، پلتفرم Counterparty (Bitcoin 2.0) تأسیس شد و به‌عنوان پلتفرمی که امکان ایجاد دارایی‌های دیجیتال را فراهم کرد، جایگاه خود را به دست آورد.
Spells of Genesis پا جای پای Counterparty گذاشت و در انتشار دارایی‌های درون بازی پیشگام شد.
جهان در سال ۲۰۱۶ هم‌زمان با «عصرمیم« یعنی گسترش فرهنگ استفاده از الگوهای تصویری دیجیتال در اینترنت و شبکه‌های اجتماعی شاهد انتشار تعداد زیادی از Pepes NFT های کمیاب در پلتفرم Counterparty بود.
با این حال، نکته مهم این است که بلاکچین بیت‌کوین هرگز قرار نبود به‌عنوان پایگاه داده‌ای برای توکن‌هایی که مالکیت دارایی‌ها را نشان می‌دهد استفاده شود. بنابراین شیفت بزرگ NFT ها به بلاکچین اتریوم آغاز شد.
۲۰۱۷-۲۰۲۰ – NFT ها جریان اصلی تحول دیجیتال می‌شوند
شیفت بزرگ توکن غیرقابل تعویض به اتریوم با معرفی مجموعه‌ای از استانداردهای توکن پشتیبانی شد که امکان ایجاد توکن توسط توسعه‌دهندگان را فراهم می‌کرد. استاندارد توکن زیرمجموعه استاندارد قرارداد هوشمند است که برای اطلاع‌رسانی به توسعه‌دهندگان در مورد نحوه ایجاد، صدور و استقرار توکن‌های جدید مطابق با فناوری بلاکچین در نظر گرفته شده است.
به این ترتیب در این سال‌ها NFT ها به جریان اصلی فرآیندهای دیجتال تبدیل می‌شوند. در این زمان «کریپتو کیتیز» و «کریپتوپانکز» در کنار پلتفرم‌ها و بازی‌ها ظاهر می‌شوند.
در همین زمان، «جان واتکینسون« و »مت هال» دو توسعه‌دهنده نرم‌افزار ، موفقیت Rare Pepes را با سری مولد NFT های خود در بلاکچین اتریوم که به عنوان CryptoPunks نام‌گذاری کردند، دنبال کردند. کریپتوپانک‌ها از اولین NFT هایی هستند که در ابتدا به‌صورت رایگان ایجاد و ارائه شدند. این پروژه آزمایشی، شامل حدود ۱۰هزار قطعه متفاوت از هم و بدون حتی دو کاراکتر یکسان، از فرهنگ پانک لندن و جنبش سایبرپانک الهام گرفته شده بود.
یک استودیوی سرمایه‌گذاری مستقر در ونکوور به نام «اکسیوم زن» Axiom Zen ، «کریپتوکیتیز» CryptoKitties را به‌عنوان بزرگ‌ترین هکاتون جهان برای اکوسیستم اتریوم را معرفی کرد. کریپتوکیتیز یک بازی مجازی مبتنی بر بلاکچین اتریوم است. این بازی به کاربران امکان می‌دهد این گربه‌های مجازی را بپذیرند، پرورش دهند و با آن‌ها تجارت کرده و در کیف پول‌های رمزنگاری ذخیره کنند. این پلتفرم پس از معرفی، مدت زیادی نگذشت که این بازی به یک حس ویروسی تبدیل شد و آن‌قدر محبوب شد که بلاکچین اتریوم را مسدود کرد و کاربران شروع به کسب سودهای باورنکردنی کردند.
به دنبال موفقیت بزرگ کریپتوکیتیز بازی‌های NFT و پروژه‌های متاورس در کانون توجه قرار گرفتند و اولین پلتفرمی که در این فضا پیشرفت کرد، دیسنترالند Decentraland (MANA)، یک پلتفرم VR غیرمتمرکز در بلاکچین اتریوم بود. دیسنترالند یک پلتفرم بازی گسترده است که به کاربران امکان کاوش و جمع‌آوری آیتم‌ها را ارائه می‌کند.
در ادامه طولی نکشید که پلتفرم‌ها و بازی‌های دیگری که از «انجین کوین» Enjin Coin (ENJ) استفاده می‌کنند در صحنه ظاهر شدند و به توسعه‌دهندگان این امکان را دادند تا آیتم‌های درون بازی خود را در اتریوم توکن کنند و به آن‌ها ارزشی در دنیای واقعی بدهند.
در این دوره یکی دیگر از بازی‌های تجاری مبتنی بر بلاکچین یعنی «اکس اینفنیتی» Axie Infinity (AXS) هم ظهور کرد. ، اکس اینفنیتی پلتفرمی است که اداره آن تا حد زیادی متعلق به کاربرانش است.
۲۰۲۱ – سال یکه‌تازی NFT
سال ۲۰۲۱ را باید سال NFT دانست که در آن شاهد انفجار محبوبیت و افزایش شدید عرضه و تقاضای توکن غیرقابل تعویضبودیم. در این سال خانه‌های حراج معتبر شروع به فروش آثار هنری NFT کردند و ان اف تی «بیپل» با رکورد اعجاب‌آوری به فروش رفت. در همین زمان بلاکچین‌های دیگر مثل کاردانو، سولانو، تزوس و فلو شروع به ایجاد پلتفرم‌های NFT خود می‌کنند. افزایش تقاضا برای توکن غیرقابل تعویض، به‌ویژه در متاورس از دیگر رویدادهای مهم NFT ها در این سال بود.
یکی از بزرگ‌ترین عوامل رونق NFT ها در سال ۲۰۲۱ ، تغییرات بزرگی بود که در بازار هنر و صنعت به‌طورکلی رخ داد. یعنی زمانی که خانه‌های حراج معتبر; کریستیز و ساتبی نه‌تنها حراج‌های خود را وارد دنیای آنلاین کردند، بلکه شروع به فروش آثار هنری NFT کردند.
این باعث شد تا حراجی کریستی با فروش اثر دیجیتال بیپل به نام «هر روز، ۵ هزار روز نخست» Beeple’s Everydays: the First 5000 Days NFT به قیمت ۶۹ میلیون دلار رکوردی در فروش آثار هنری را به‌جا بگذارد. این رکورد قابل‌توجه از خانه حراج معتبر کریستی، اعتبار ویژه‌ای به بازار NFT ها بخشید.
یکی دیگر از عوامل قابل‌توجه در رونق توکن غیرقابل تعویض، درگیر شدن بلاکچین‌های دیگر برای ایجاد نسخه‌های NFT خود بود. با درگیر شدن پلتفرم پلتفرم‌های جدیدتری مثل کاردانو، سولانو، تزوس، فلو و… ، بعضی استانداردهای جدید به‌منظور اطمینان از اصالت و منحصربه‌فرد بودن دارایی‌های دیجیتال ایجاد شد.
در اواخر سال ۲۰۲۱، زمانی که فیس‌بوک به‌عنوان متا تغییر نام داد و به سمت متاورس حرکت کرد، افزایش تقاضای توکن غیرقابل تعویض و به‌ویژه در متاورس هم قابل‌توجه بود.
سال ۲۰۲۲، زمستان کریپتو و NFT
توکن‌های غیرقابل تعویض یا NFT در سال ۲۰۲۱ بسیار محبوب بودند و همراه با افزایش سرسام‌آور قیمت‌های ارزهای دیجیتال به اوج رسیدند. با این حال، قیمت ارزهای دیجیتال در سال ۲۰۲۲ شاهد سقوطی بود که تأثیر خود را بر بازار NFT اهم نشان داد. قیمت‌ها از آن زمان به‌طور چشمگیری در نوسان بوده است و حجم معاملات بسیار کمتر از آنچه در سال ۲۰۲۱ مشاهده شد، بوده است.
به‌طورکلی، حجم معاملات NFT در سال ۲۰۲۲ به‌طور چشمگیری کاهش یافت. بر اساس داده‌های ارائه شده توسط Bitay، از ژانویه ۲۰۲۲ تا سپتامبر ۲۰۲۲، حجم معاملات توکن‌های غیرقابل تعویض با ۹۷ درصد کاهش از ۱۷ میلیارد دلار به تنها ۴۶۶ میلیون دلار کاهش یافت.
در ژوئن ۲۰۲۲، تعداد کل فروش روزانه حدود ۱۹هزار و ارزش آن فقط ۱۳.۸ میلیون دلار بود. از مارس تا ژوئن ۲۰۲۲، ارزش کل بازار NFT تا ۴۰ درصد و حجم معاملات ۶۶ درصد کاهش یافت.
با این حال در اول می ۲۰۲۲، هنوز بزرگ‌ترین روز معاملاتی در تاریخ NFT بود، یعنی زمانی که یک میلیون و ۱۸۵ هزار و ۷۷ توکن غیرقابل تعویض به ارزش کل ۷۸۰.۴ میلیون دلار فروخته شد. اما، از آنجا که بازار کریپتو در «زمستان کریپتو» منجمد شد، قیمت‌ها و تراکنش‌های NFT هیچ نشانه جدی از بهبودی نشان ندادند.
با این همه، جهان در سال ۲۰۲۲ شاهد ورود برندهای متعدد به فضای متاورس بود. در این هنگام، با شناخت پتانسیل وب ۳، ارتباط تعامل غیرمتمرکز با مشتری و نیاز به ارائه تجربه دیجیتالی انحصاری به مشتریان در دنیای متاورس، برندهایی مانند نایک، فلیپ کارت، پپسی، بولگاری و حتی لویی ویتون شروع به ایجاد تجربیات دیجیتال منحصربه‌فرد برای مشتریان کردند که با استفاده از NFT ها تسهیل می‌شوند.
همچنین یه‌علت اینکه بازار توکن غیرقابل تعویض در سال ۲۰۲۲ تا حدودی دچار انجماد شد، پس از فوریه ۲۰۲۲، هیچ فروش دلاری بالایی از NFT وجود نداشت، که نشانه روشنی است که با گذشت سال، بازار NFT شروع به کاهش کرد.
در نوامبر ۲۰۲۲، گوگل گزارش داد که جستجو برای NFT ها در کمتر از یک سال ۸۸ درصد کاهش یافته است، که شاید بهترین شاخص در دنیای واقعی از کاهش علاقه به این بخش باشد.
چشم‌انداز NFT ها در سال پیش رو
علی‌رغم همه فراز و فرودهای توکن غیرقابل تعویض در چند سال گذشته، یک چیز کاملاً مشخص است؛ اینکه NFT ها اینجا هستند و بخش بزرگی از آینده دنیای هنر خواهند بود.
بازار هنر در سال‌های اخیر تغییرات زیادی کرده است و نتایج همه‌گیری در بازار هنر باعث دور شدن هرچه بیشتر از شیوه‌های سنتی شده است.
به ابن ترتیب، با فاصله گرفتن از زمان اختراع و فرصت‌های بی‌پایان و پتانسیل نامحدودی برای آینده NFT ها وجود دارد.
به‌عبارت‌دیگر، اگرچه شکی نیست که بازار توکن غیرقابل تعویض در سال ۲۰۲۲ ضربه جدی خورده، بعضی از تحلیلگران خوش‌بین و صاحبان صنعت معتقدند سال ۲۰۲۳ با بازار بسیار مهربان‌تر خواهد بود. این امیدواری بر این واقعیت استوار است که NFT ها بخش مهمی از اقتصاد دیجیتال هستند، و به نظر می‌رسد تقدیر بر آن است که گسترش پیدا کند.
تئوری پشت این چشم‌انداز صعودی این است که توکن غیرقابل تعویض همچنان توسط بازی‌های ویدیویی، آثار هنری، موسیقی و صنایع کلکسیونی دیجیتال مورد پذیرش قرار خواهد گرفت. اگر در سال‌های آینده زندگی مجازی‌تر شود، توکن غیرقابل تعویض ممکن است قدرت ماندگاری داشته باشد، به این معنا که مصرف‌کنندگان از دارایی‌های مجازی در متاورس استفاده می‌کنند. گزارشی از Verified Market Research همچنین پیش‌بینی می‌کند که ارزش بازار NFT ها تا سال ۲۰۳۰ به ۲۳۱ میلیارد دلار خواهد رسید.
……………………………………………………………………………………..
در این ارتباط همچنین می‌توانید مقالات زیر را مطالعه کنید
تأثیر NFT بر کسب‌وکارهای موجود در دنیای هنر
چگونه NFT اکوسیستم‌های هنری جدید را شکل می‌دهد؟
کاربرد NFT در اثبات مالکیت آثار هنری
…………………………………………………………………………………….
برای آشنایی با پلتفرم NFT ققنوس، «بی‌تا» بر روی لینک زیر کلیک کنید.
