تامین مالی جمعی یا سرمایه‌گذاری جمعی روشی برای جمع آوری پول مورد نیاز پروژه‌ها و مشاغل است. این روش‌ها به صاحبان ایده و کسبوکارها کمک می‌کنند تا از طریق پلتفرم‌های آنلاین از تعداد قابل توجهی از مردم پول جمع‌آوری کنند.
آشنایی با انواع مدل‌های تأمین مالی جمعی
سرمایه‌گذاری جمعی (کراود فاندینگ) اغلب توسط شرکت‌های نوپا یا کسب‌وکارهای در حال رشد به عنوان راهی برای دسترسی به وجوه جایگزین استفاده می‌شود. این روشی نوآورانه برای تامین منابع مالی برای پروژه‌ها، کسبوکارها یا ایده های جدید است. تامین مالی جمعی می‌تواند راهی برای توسعه جامعه مخاطب کسب و کارها باشد. با استفاده از قدرت جامعه آنلاین، کسبوکارها می‌توانند بینش دقیق‌تری از بازار کسب کرده و به مشتریان جدید دسترسی پیدا کنند.
سرمایه‌گذاری جمعی در حقیقت زمانی اتفاق می‌افتد که یک “جمعیت” به جای یک یا دو سرمایه‌گذار عمده، پروژه یا تجارتی را حمایت مالی می‌کند. صاحبان کسبوکارها برای اجرای یک کمپین تامین مالی جمعی موفق، باید توجه تعداد زیادی از حامیان را به خود جلب کرده و آن‌ها را متقاعد نمایند که پروژه‌شان ارزش سرمایه‌گذاری را دارد. به این ترتیب سازمان‌ها یا افراد، یک کسب‌وکار را بدون ابزار سنتی و با کمک‌های کوچک بسیاری از مردم تأمین مالی می‌کنند. با دریافت نقدینگی کافی، این سرمایه‌گذاری‌ها می‌توانند ایده معطل مانده خود را دنبال کرده یا پروژه‌های جدیدی را راه‌اندازی کنند.
تامین مالی جمعی چگونه کار می‌کند؟
پلتفرم‌های تامین مالی جمعی اغلب وب‌سایت‌هایی هستند که تعامل بین جمع‌آوران سرمایه و جامعه را امکان‌پذیر می‌سازند.
اگر کمپین جمع‌آوری سرمایه موفقیت‌آمیز باشد، پلتفرم‌های سرمایه‌گذاری جمعی معمولاً بخش کوچکی از درآمد حاصله را به عنوان هزینه پردازش دریافت می‌کنند. در مقابل، انتظار می‌رود که این پلتفرم‌ها تامین مالی جمعی، خدماتی امن و آسان برای کاربران خود ارائه دهند.
بسیاری از پلتفرم‌ها از مدل تأمین مالی «همه یا هیچ» استفاده می‌کنند. به این معنی که اگرپروژه به هدف خود برسد همه حامیان سهم خواهند برد و در غیر این صورت پول خود را پس خواهند گرفت. یکی از توصیف‌های گویا و جالب توجه درباره تامین مالی این است که «سرمایه‌گذاری جمعی، افرادی را که می‌خواهند تغییر ایجاد کنند، با افرادی که می‌خواهند شاهد وقوع تغییر باشند پیوند می‌دهد». به عبارتی دیگر؛ تامین مالی جمعی افراد جامعه را تشویق به تاثیرگذاری و نقش‌آفرینی در پیشرفت و پویایی دنیای اطرافشان می‌کند.
انواع مدل‌های سرمایه‌گذاری جمعی
گزینه‌های مختلفی برای انتخاب انواع تامین مالی جمعی وجود دارد که هر یک از این‌ها مزایای متفاوتی برای کسبوکارها و سرمایه‌گذاران دارند. با وجود اینکه می‌شود گفت تقریباً اغلب اید های کسب‌وکار به صورت بالقوه قابلیت دارند تا از طریق تامین مالی جمعی به اهداف خود برسند، اما نکته مهم این است که کدام یک از روش‌ها و انواع سرمایه‌گذاری جمعی می‌تواند در موفقیت یک ایده تاثیرگذار و تعیین‌کننده باشد. به گواه نقطه نظرهای متخصصان، بسیار اهمیت دارد که روش مناسب تامین مالی جمعی برای کسب‌وکارهای مختلف اتخاذ شود.
در ادامه این مقاله با انواع روش‌های سرمایه‌گذاری که در حال حاضر در جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد، آشنا خواهیم شد. در ارتباط با این روش‌ها، به طور عمده روی چهار نوع اصلی تامین مالی جمعی اتفاق نظر وجود دارد؛ هر چند بعضی متخصصان یا نهادهای فعال در این حوزه، روش‌های بیشتری را هم برای سرمایه‌گذاری های جمعی پیشنهاد می‌کنند که البته شاید به اندازه دیگر روش‌ها رواج و فراگیری ندا شته باشند.
مدل اول؛ تامین مالی جمعی مبتنی بر سهام
کاربرد این روش در تأمین بودجه برای تحقق یک ایده، راه‌اندازی یک پروژه یا کسب‌وکار است. در مقابل مشارکت‌کننده انتظار دارد تا درصدی از سهام پروژه به وی تعلق گیرد. در بیشتر موارد، سرمایه‌گذاری تضمین نمی‌شود اما اگر کسب‌وکار متقاضی موفق بشود، مشارکت‌کننده پاداش مالی قابل‌توجهی دریافت خواهد کرد. به عبارتی پرداخت‌کنندگان وجوه، سهام‌دار کسب‌وکار می‌شوند، هرچند در بسیاری از موارد اوراق رسمی سهام ردوبدل نمی‌شود، اما گونه‌ای از اوراق گواهی (بهادار) ارائه می‌شود.
حقوقی که به مشارکت‌کنندگان در سرمایه‌گذاری داده می‌شود متنوع است. از حق رأی در مجمع‌عمومی گرفته تا دریافت سود سهام و یا فروش آن درعین‌حال همانند صاحب کسب‌وکار برای مشارکت‌کنندگان نیز خطر شکست کسب‌وکار و متضرر شدن وجود دارد. ازآنجاکه اجرای این مدل نیاز به صدور اوراق بهادار (سهام) دارد، این روش تأمین مالی جمعی پیچیده‌ترین و درعین‌حال کارآمدترین مدل مردم‌نهاد برای شکل‌گیری سرمایه است. پیچیدگی در کنار فواید این مدل، نیاز آن به قانون‌گذاری و نظارت را گوشزد می‌کند. به دلیل توجه ویژه به این مدل و تلاش در تسهیل آن، مدل مشارکت به‌سرعت درحال رشد است.
مدل دوم؛ تامین مالی جمعی مبتنی بر پاداش
یکی از مشخصه‌های اصلی این مدل، اعطای پاداش به مشارکت‌کنندگان به دلیل حمایتشان است. این پاداش‌ها بسته به میزان مشارکت متفاوت تعریف می‌شوند. گاهی این مشارکت‌ها به‌صورت حمایت جمعی بوده که در این حالت سرمایه‌گذار پروژه یا حامی در مورد پاداش مشخصی که کارآفرین متعهد به پرداخت شده، توافق دارد.
اغلب این پاداش‌ها به‌صورت خدمات است. در مواردی حمایت مالی در قالب پیش‌فروش جمعی یا پیش سفارش به‌منظور حمایت در تولید محصول به‌عنوان‌مثال کتاب، فیلم، آلبوم موسیقی، تئاتر، نرم‌افزار، محصول جدید، محصول سبز یا خدمات است. در مقابل کارآفرین تعهد می‌کند که نسخه اولیه از محصول یا خدمت تحویل خریدار شود که در این صورت تأمین مالی جمعی اساساً یک نوع پیش‌خرید محصولی است که تأمین‌کننده علاقه زیادی به داشتن آن دارد.
مدل سوم؛ تامین مالی جمعی مبتنی بر قرض(وام)
ساختار این روش همان قرض دادن است با این توضیح که طرف قرض‌دهنده نه یک نفر یک جمع کثیری از مردم هستند.
مدل مبتنی بر بدهی تأمین مالی جمعی که از آن «قرض دهی فردبه‌فرد» نیز نام‌برده می‌شود، به وام‌گیرندگان مستقل امکان می‌دهد تقاضای وام بدون وثیقه داشته باشند و اگر توسط پلتفرم پذیرفته شد، پول را از مردم قرض بگیرند و سپس آن را با بهره‌اش (ممکن است بدون بهره باشد) بازپرداخت کنند.
پلتفرم‌های تأمین مالی جمعی وام‌دهی، موضوعات افراد برای وام گرفتن را به‌دقت بررسی کرده و معمولاً با درصد کمی از درخواست‌های وام موافقت می‌شود.
مدل چهارم؛ تامین مالی جمعی مبتنی بر اهدا
در این مدل بیشتر به جنبه خیرخواهانه آن نگاه می‌شود که نمونه ایرانی این مدل گل‌ریزان است. این نوع از اهدای جمعی بیشتر شبیه به حمایت‌های خیریه‌ای هستند. اگرچه در اصل یک عمل نوع‌دوستانه است ولی دریافت‌کنندگان هیچ‌گونه وظیفه‌ای برای اعطای پاداشی به خیّر در مقابل حمایت او ندارند. مشارکت مالی افراد برای پروژه‌ها با انگیزه‌های نوع‌دوستانه و خیرخواهانه است و همین مورد می‌تواند در بین افراد دیگر انگیزه ایجاد کند.
مدل‌های دیگر سرمایه‌گذاری جمعی کدامند؟
همانطور که قبلاَ اشاره شد، نهادها و متخصصان حوزه فناوریهای مالی، انواع بیشتری را در دسته‌بندی مدل‌های تامین مالی جمعی در نظر می‌گیرند و پیشنهاد می‌دهند. در فرصت محدود این مقاله به تعدادی از این مدل‌ها اشاره می‌کنیم.
تامین مالی جمعی املاک و مستغلات یکی از این مدل‌ها است که اخیراَ برای سرمایه‌گذارانی که می‌خواهند پول خود را بدون دردسرهای گرفتن وام سنتی یا الزام داشتن تمام یک ملک، در املاک و مستغلات سرمایه‌گذاری کنند، محبوب‌تر شده است.
تامین مالی جمعی اوراق بدهی از مدل‌های دیگری است که پیشنهاد می‌شود. در این مدل افراد در اوراق بدهی صادر شده مانند اوراق قرضه توسط شرکت‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند،
و بالاخره علاوه بر این‌ها پیشنهادهای جالب توجهی با عنوان مدل‌های هیبریدی یا ترکیبی در تامین مالی جمعی هم پیشنهاد می‌شود. در این رویکرد می توان به کسبوکارها فرصتی برای ترکیب عناصر بیش از یک نوع تامین مالی جمعی ارائه داد.
برای مطالعه نسخه اصلی این گزارش روی لینک زیر کلیک کنید.
برای آشنایی با طرح‌های تامین مالی شرکت ققنوس بر روی لینک زیر کلیک کنید.
