در نهمین شماره ماهنامه ققنوس می‌خوانید:
از وب ۱ تا وب۳: تولد اینترنت غیرمتمرکز
بر خلاف تصور عمومی، وب و اینترنت، هر دو مفهوم و کارکرد یکسانی ندارند. می‌دانیم که اینترنت، شبکه‌ای فراگیر از دستگاه‌ها و سیستم‌های کامپیوتری است، اما وب و پیشینه آن چیست و چه کارکردهایی دارد؟ یدالله نعمتی کارشناس ارشد مطالعات توسعه در مقاله‌ای با عنوان «از وب ۱ تا وب ۳: تولد اینترنت غیرمتمرکز» که در نهمین شماره ماهنامه ققنوس منتشر شده، به این سئوالات پاسخ می‌دهد.
وب چیست و از کجا آمده است؟
نویسنده در ابتدای مقاله اشاره‌ای دارد به تاریخچه وب، یعنی زمانی کــه «تیم برنـرز لی» شبکه ENQUIRE را به عنوان ایده اصلی وب ساخت؛ و در ادامه، روند تحول و پیشرفت وب را مرور می‌کند. در این مقاله، مسیر شکل‌گیری و تکامل وب در سه مرحله از «وب ۱» تا «وب ۳» تقسیم‌بندی و دنبال شده است.
وب ۱، که می‌توان آن را وب متمرکز و یک‌سویه نامید، در ســال ۱۹۸۹ ابداع شده و جنبشی را با عنوان «الکترونیکی‌سازی هر چیزی که روی کاغذ قرار دارد» شکل می دهد. در ادامه، وب ۲ بــر پایه مشارکت‌ها، همکاری‌ها و تعاملات انسان، ماشین، نرم‌افزار و عوامل هوشمند بــا یک‌دیگر شکل می‌گیرد. و بالاخره در فرآیند تکامل وب، بــه مرحله هوشمندسازی اطلاعات و ظهور وب ۳ می‌رسیم که وب هوشمند نامیده می‌شود.
از طرف دیگر، از آن‌جا که این شبکه قادر است معانی را درک کنــد و طبقه‌بندی اطلاعات، پیش از انتقال آن‌ها به کاربر، از سوی ماشین‌های هوشمند انجام می‌شود، عنوان «وب معنایی» را هم برای آن به کار می‌برند.
وب ۳ و جایگاه اینترنت ارزش در آن
نویسنده مقاله در ادامه به مفاهیمی چون «هستی شناسی در وب ۳» می‌پردازد و معتقد است؛ بــا پیدایش نسل سوم وب می‌توان از اینترنت ارزش سخن گفت؛ چرا که در ایــن نسل از وب است کــه رمزنگاری مطرح شده و استدلال‌های منطقی خودکار توسط سیستم‌ها انجام می‌شوند.
همچنین اعتقاد دارد؛ بلاک‌چین یکی از فناوری‌هایی است کــه بــا اســتفاده از آن می‌توان وب غیرمتمرکز را راه‌اندازی کــرد و سیستم توزیع فایل بی‌واسطه یا IPFS از جمله ویژگی‌هایی است که در نسل سوم وب امکان‌پذیــر هستند.
نویسنده در سخن پایانی در ارتباط با موضوع مقاله، به این می‌پردازد که امروز، ما با انقلابی در عرصه ارتباطات، اینترنت و وب جهان‌گستر مواجهیم. اکنون دیگر سخن گفتن از سانسور اطلاعات و اخبار یــا دست‌کاری داده‌ها عقلانی به نظر نمی‌رسد.
ظهور نسل سوم وب باعــث شــده تا بـا غیرمتمرکز شدن اینترنت بتوان از کاهش سیطره نهادهای مرکزی سخن گفت. البته نباید چنین تصور کرد کــه وب ۳ دیگر پایان توسعه وب اســت، بلکه حتی می‌توان گفت که ما تازه در آغاز راه انقلاب اینترنتی قرار داریم و مسیر توسعه و تحول وب همچنان باز و رو به جلو است.
برای مطالعه نسخه کامل این مقاله می‌توانید به نهمین شماره ماهنامه ققنوس مراجعه کنید.
