اگرچه کاربرد امضای دیجیتال فقط به اقتصاد و خدمات مالی محدود نمی‌شود، اما بخش‌های مهمی از کارکردهای این فناوری را تشکیل می‌دهد.
اهمیت امضای دیجیتال در اقتصاد و تجارت آنلاین
شواهد نشان می‌دهد که امضای دیجیتال به‌سرعت در حال تبدیل شدن به یک عامل تعیین‌کننده در تجارت جدید است. از صرفه‌جویی در زمان و پول گرفته تا سازگاری با محیط زیست و بهبود کیفیت ارتباط با مشتریان، فاکتورهای متعددی را تشکیل می‌دهند که نشان‌دهندۀ اهمیت آن در اقتصاد و تجارت نوین است. اما به‌جز این ویژگی‌ها، ظرفیت‌ها و مزیت‌های دیگری هم در این فناوری نهفته است که موجب شده تا مسیر پذیرش این فناوری در میان مجامع مالی و فعالان اقتصاد جهانی هموار شود. جدای اینکه از نظر زمانی چقدر با فراگیر شدن این تکنولوژی در عرصه‌های اطلاعاتی و مالی فاصله داریم، اهمیت آن در تسهیل و کارایی بیشتر فرآیندهای اقتصادی، موضوعی است که به نظر می‌رسد هر روز بیشتر و بیشتر مورد توافق فعالان حوزه تجارت قرار می‌گیرد.
این مقاله موضوعات زیر را در رابطه با مفهوم و کارکرد امضای دیجیتال مرور می‌کند.
- تعریف امضای دیجیتال
- تفاوت بین امضای دیجیتال، گواهی دیجیتال و امضای الکترونیکی
- انواع امضای دیجیتال
- کاربردهای امضای دیجیتال در اقتصاد و تجارت
- ویژگی‌ها و مزایای امضای دیجیتال
امضای دیجیتال چیست؟
امضای دیجیتال مانند «اثر انگشت» الکترونیکی است که در قالب یک پیام رمزگذاری شده، امضاکننده را در یک تراکنش ثبت‌شده، به‌طور ایمن با یک سند مرتبط می‌کند. این فناوری از یک فرمت استاندارد و پذیرفته‌شده به نام زیرساخت کلید عمومی (PKI) استفاده می‌کند تا بالاترین سطوح امنیت و پذیرش جهانی را فراهم کند و در واقع یک فناوری خاص از امضای الکترونیکی (eSignature) است.
این فناوری در واقع یک تکنیک محاسباتی ریاضی است که برای تأیید صحت و یکپارچگی یک پیام، نرم افزار یا سند دیجیتال استفاده می‌شود. این معادل دیجیتالی امضای دست‌نویس یا مهر هویتی است، اما امنیت ذاتی بسیار بیشتری را ارائه می‌دهد. این زیرساخت برای حل مشکل دست‌کاری و جعل هویت در ارتباطات دیجیتال در نظر گرفته شده است.
امضای دیجیتال می‌تواند شواهد مبدأ، هویت و وضعیت اسناد الکترونیکی، تراکنش‌ها یا پیام‌های دیجیتال را ذخیره کرده ارائه دهد. امضاکنندگان همچنین می‌توانند از آن برای تأیید رضایت آگاهانه استفاده کنند. بنابراین مانند امضای دست‌نویس، برای هر امضاکننده منحصربه‌فرد است.
تفاوت بین امضای دیجیتال، گواهی دیجیتال و امضای الکترونیکی
اگرچه این دو اصطلاح شبیه به هم هستند، اما تفاوت‌هایی با هم دارند. امضای دیجیتال یک اصطلاح فنی است که نتیجه یک فرآیند رمزنگاری یا الگوریتم ریاضی را تعریف می‌کند که می‌تواند برای احراز هویت دنباله‌ای از داده‌ها استفاده شود. اما اصطلاح امضای الکترونیکی یک اصطلاح حقوقی است که به‌صورت قانونی تعریف شده است.
همان‌طور که اشاره شد، امضای دیجیتال یک فناوری خاص از امضای الکترونیکی است. هر دو این‌ها به شما امکان می‌دهند تا اسناد را امضا کرده و امضاکننده را احراز هویت کنید. با این حال، تفاوت‌هایی در هدف، اجرای فنی، استفاده جغرافیایی و پذیرش قانونی و فرهنگی این فناوری در مقایسه با سایر انواع امضاهای الکترونیکی وجود دارد.
همچنین، آن را نباید با گواهی دیجیتال اشتباه گرفت. گواهی دیجیتال یک سند الکترونیکی حاوی امضای دیجیتال CA صادرکننده است و می‌تواند برای تأیید اینکه یک کلید عمومی به شخص یا نهاد خاصی تعلق دارد استفاده شود. بر این اساس، گواهی‌های دیجیتال باید توسط یک مرجع مورد اعتماد صادر شود و فقط برای مدت زمان مشخصی معتبر است.
انواع امضای دیجیتال
در حال حاضر سه نوع یا کلاس مختلف از گواهی امضای دیجیتال (DSC) وجود دارد.
کلاس یک را نمی‌توان برای اسناد تجاری قانونی استفاده کرد زیرا فقط بر اساس شناسه ایمیل و نام کاربری تأیید می‌شوند. امضاهای کلاس یک سطح پایه‌ای از امنیت را فراهم می‌کنند و در محیط‌هایی با میزان خطر نه‌چندان بالا برای داده‌ها استفاده می‌شوند.
کلاس دو اغلب برای تشکیل پرونده‌های الکترونیکی اسناد مالیاتی، از جمله اظهارنامه مالیات بر درآمد و اظهارنامه مالیات کالا و خدمات (GST) استفاده می‌شود. در این سطح هویت امضاکننده در مقابل پایگاه داده از پیش تأییدشده احراز هویت می‌شود. کلاس دو این فناوری در محیط‌هایی استفاده می‌شود که خطرات و پیامدهای به خطر افتادن داده‌ها متوسط است.
کلاس سه، بالاترین سطح این تکنولوژی محسوب می‌شود و برای مزایده‌ها و مناقصه‌های الکترونیکی، بلیت‌های الکترونیکی، تشکیل پرونده‌های دادگاه و محیط‌های دیگری که تهدید داده‌ها یا پیامدهای حاصل از نقص امنیتی بالا است، استفاده می‌شود.
کاربردهای امضای دیجیتال در اقتصاد و تجارت
اگرچه کاربرد امضای دیجیتال فقط به اقتصاد و خدمات مالی محدود نمی‌شود، اما بخش‌های مهمی از کارکردهای این فناوری را تشکیل می‌دهد.
شرکت‌های تولیدی از آن برای سرعت بخشیدن به فرآیندها از جمله طراحی محصول، تضمین کیفیت (QA)، پیشرفت‌های تولید، بازاریابی و فروش استفاده می‌کنند. استفاده از این فناوری در تولید توسط سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO) و گواهینامه تولید دیجیتال موسسه ملی استاندارد و فناوری (NIST) کنترل می‌شود.
بخش‌های مالی کشورها از آن برای قراردادها، بانکداری بدون کاغذ، پردازش وام، اسناد بیمه، وام مسکن و موارد دیگر استفاده می‌کنند.
این فناوری همچنین در ارزهای رمزنگاری شده برای احراز هویت، همچنین برای مدیریت داده‌های تراکنش مرتبط با ارز دیجیتال و برای نشان دادن مالکیت ارز یا شراکت در یک تراکنش استفاده می‌شود.
مزایای استفاده از امضای دیجیتال چیست؟
امنیت مزیت اصلی این فناوری است. قابلیت‌های امنیتی تعبیه‌شده در این تکنولوژی تضمین می‌کند که سند امضا شده تغییر نمی‌کند و امضاها مشروع و دارای اصالت هستند.
از دیگر مزایای استفاده از آن باید به صرفه‌جویی در زمان و هزینه اشاره کرد. امضای دیجیتال فرآیندهای وقت‌گیر امضای فیزیکی، ذخیره‌سازی و تبادل اسناد را ساده می‌کند و کسب‌وکارها را قادر می‌سازد به‌سرعت به اسناد دسترسی پیدا کرده و آن‌ها را تأیید کنند. از لحاظ صرفه‌جویی در هزینه هم سازمان‌ها می‌توانند استفاده از کاغذ را کنار بگذارند و هزینه‌های منابع فیزیکی، کارکنان و فضای اداری را کاهش بدهند.
از مزایای دیگر آن هم می‌توان به این نکته اشاره کرد که در شرایطی که زمان‌بندی در سازوکارهای مالی و برای مثال معاملات سهام اهمیت پیدا می‌کند، بسیار راهگشا است.
تأثیر مثبت زیست‌محیطی فناوری دیجیتال در کاهش استفاده از کاغذ، همچنین ضایعات فیزیکی تولیدشده و اثرات منفی زیست‌محیطی حمل‌ونقل اسناد از مزیت‌های دیگر استفاده از این امکان است.
از دیگر ویژگی‌های بسیار مهم آن تسهیل و اطمینان بخشی در سازوکارهای مالی است. به این ترتیب که قابلیت ردیابی آن یک مسیر حسابرسی ایجاد می‌کند که ثبت سوابق را برای عملیات تجاری آسان‌تر می‌کند. در شرایطی که همه اطلاعات مورد نیاز به‌صورت دیجیتالی ضبط و ذخیره می‌شوند، امکان بروز خطای انسانی به حداقل می‌رسد.
آیا اقتصاد جهانی این فناوری را پذیرفته است؟
آیا امضاهای الکترونیکی مبتنی بر فناوری امضای دیجیتال از نظر قانونی قابل اجرا هستند؟ پاسخ این سؤال مثبت است.
این تکنولوژی امروزه در سطح جهانی پذیرفته‌شده و از نظر قانونی با استانداردهای تعریف‌شده اقتصادی مطابقت دارد. بر اساس همین استانداردها، تعداد فزاینده‌ای از کشورها آن را به‌عنوان الزام‌آور قانونی می‌پذیرند.
در بسیاری از کشورها، از جمله ایالات متحده، این فناوری مانند امضای اسناد دست‌نویس سنتی از نظر قانونی الزام‌آور تلقی می‌شود.
دستورالعمل اتحادیه اروپا برای امضای الکترونیکی در سال ۱۹۹۹ تصویب شده و ایالات متحده هم قانون امضای الکترونیکی در تجارت جهانی و ملی (ESIGN) را در سال ۲۰۰۰ به تصویب رسانده است. از آن زمان، قانونی بودن امضای الکترونیکی بارها مورد تأیید قرار گرفته است.
در حال حاضر، اکثر کشورها قوانین و مقرراتی را با الگوبرداری از ایالات متحده یا اتحادیه اروپا، در بسیاری از مناطق جهان اتخاذ کرده‌اند. این مقررات مدل‌هایی از امضاهای الکترونیکی مبتنی بر فناوری امضای دیجیتال مدیریت‌شده محلی را شکل داده است. علاوه بر این، بسیاری از شرکت‌ها نیز منطبق با مقررات ایجادشده، صنایع خود را بهبود بخشیده‌اند.
برای ورود به بازار غیرمتمرکز ققنوس بر روی لینک زیر کلیک کنید.
