فناوری بلاکچین انواع مختلفی دارد هر کدام از این پلتفرم‌ها کاربردها و مزایای خود را دارند که برای زمینه‌های مختلف فعالیت‌ها مناسب‌ترین نوع خواهند بود.
بلاکچین به‌عنوان یک فناوری جدید کاربردها و انواع مختلفی دارد که موارد استفاده خاص خود را دارند. هر یک از انواع بلاکچین کاربردهای بالقوه‌ای دارد که برای اهداف خاصی می‌توانند به کار گرفته شوند و کارآمدتر باشند. در این مقاله با انواع مختلف فناوری بلاکچین آشنا می‌شویم.
انواع بلاکچین
چهار نوع اصلی از شبکه‌های بلاکچین وجود دارد. بلاکچینهای عمومی، خصوصی، ترکیبی و بلاکچینهای کنسرسیوم. هر کدام از این پلتفرم‌ها کاربردها و مزایای خود را دارند و برای زمینه‌های مختلف فعالیت‌ها مناسب‌ترین نوع خواهند بود. در ادامه هر کدام از چهار نوع اصلی بلاکچین‌ها را بررسی و تا اندازه‌ای با هم مقایسه می‌کنیم.
بلاکچین عمومی
بلاکچینهای عمومی عموم مردم را به‌عنوان کاربران نهایی هدف قرار می‌دهند، اما بلاکچینهای خصوصی برای کاربران فقط دعوت و شبکه‌های آن‌ها طراحی شده‌اند.
یکی از مزیت‌های بلاکچینهای عمومی این است که کاملاً مستقل از سازمان‌ها هستند، بنابراین اگر سازمانی که آن را راه‌اندازی کرده، فعالیت خود را متوقف کند، بلاکچین عمومی تا زمانی که هنوز رایانه‌هایی به آن متصل هستند، همچنان می‌تواند اجرا شود.
یکی دیگر از مزایای بلاکچینهای عمومی، شفافیت شبکه است. تا زمانی که کاربران پروتکل‌ها و روش‌های امنیتی را به‌دقت دنبال کنند، بلاکچینهای عمومی عمدتاً امن هستند.
بلاکچین عمومی نقص‌هایی هم دارد. از جمله اینکه شبکه می‌تواند کند باشد و شرکت‌ها قادر نیستند دسترسی آن را محدود کنند. اگر هکرها ۵۱ درصد یا بیشتر از قدرت محاسباتی یک شبکه عمومی بلاکچین را به دست آورند، می‌توانند به‌طور یک‌جانبه آن را تغییر دهند.
بلاکچینهای عمومی مقیاس خوبی هم ندارند و با پیوستن گره‌های بیشتری به شبکه، سرعت آن کاهش می‌یابد.
رایج‌ترین مورد استفاده برای بلاکچینهای عمومی استخراج و تبادل ارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین است. با این حال، می‌توان از آن برای ایجاد یک سابقه ثابت با زنجیره نگهداری قابل حسابرسی، مانند ثبت اسناد رسمی الکترونیکی مبایعه‌نامه‌ها و سوابق عمومی مالکیت اموال نیز استفاده کرد.
بلاکچین عمومی به‌طور کلی برای سازمان‌هایی که بر اساس شفافیت و اعتماد ساخته شده‌اند، مانند گروه‌های حمایت اجتماعی یا سازمان‌های غیر دولتی ایده‌آل است.
بلاکچین خصوصی
یک شبکه بلاکچین که در یک محیط محدود مانند یک شبکه بسته کار می‌کند، یا تحت کنترل یک نهاد واحد است، بلاکچین خصوصی است.
بلاکچین خصوصی با وجود اینکه مشابه یک شبکه بلاکچین عمومی و از اتصالات همتا به همتا و غیرمتمرکز استفاده می‌کند، اما در مقیاس بسیار کوچک‌تری است. بلاکچینهای خصوصی معمولاً در یک شبکه کوچک در داخل یک شرکت یا سازمان کار می‌کنند و هر کسی نمی‌تواند به آن بپیوندد و قدرت محاسباتی ارائه کند.
در بلاکچین خصوصی، سازمان کنترل‌کننده سطوح مجوز، امنیت، مجوزها و دسترسی را تعیین می‌کند. به‌عنوان مثال، سازمانی که یک شبکه بلاکچین خصوصی راه‌اندازی می‌کند، می‌تواند تعیین کند که کدام گره‌ها می‌توانند داده‌ها را مشاهده، اضافه یا تغییر دهند. همچنین می‌تواند از دسترسی اشخاص ثالث به اطلاعات خاصی جلوگیری کند.
بلاکچینهای خصوصی از آنجا که اندازه آن‌ها محدود است، می‌توانند با سرعت بالایی کار کنند و تراکنش‌ها را بسیار سریع‌تر از بلاکچینهای عمومی پردازش کنند.
از محدودیت‌های بلاکچینهای خصوصی می‌توان به این ادعای بحث‌برانگیز اشاره کرد که آن‌ها بلاکچینهای واقعی نیستند، زیرا فلسفه اصلی بلاکچین تمرکززدایی است. همچنین دستیابی به اعتماد کامل به اطلاعات در این نوع از بلاکچین دشوارتر است، زیرا گره‌های متمرکز تعیین می‌کنند که چه چیزی معتبر است یا نیست. تعداد کم گره‌ها همچنین می‌تواند به معنای امنیت کمتر باشد. اگر تعداد کمی از گره‌ها تخلفی کنند، روش اجماع می‌تواند به خطر بیفتد.
علاوه بر این، کد منبع بلاکچینهای خصوصی اغلب اختصاصی و بسته است. کاربران نمی‌توانند به‌طور مستقل آن را ویرایش یا تأیید کنند، که می‌تواند منجر به امنیت کمتر شود.
سرعت بلاکچینهای خصوصی، آن‌ها را برای مواردی ایده‌آل می‌کند که بلاکچین باید از نظر رمزنگاری ایمن باشد، اما نهاد کنترل‌کننده مایل اطلاعات در دسترس عموم قرار گیرد. به‌عنوان مثال، بعضی شرکت‌ها ممکن است میل به استفاده از فناوری بلاکچین داشته باشند و در عین حال نخواهند مزیت رقابتی خود را به اشخاص ثالث واگذار کنند. آن‌ها می‌توانند از بلاکچینهای خصوصی برای مدیریت اسرار تجاری و حسابرسی استفاده کنند.
از دیگر موارد استفاده بلاکچین خصوصی می‌توان به مدیریت زنجیره تأمین، مالکیت دارایی و رأی‌گیری داخلی اشاره کرد.
بلاکچین ترکیبی
گاهی اوقات، سازمان‌ها تمایل دارند تا بهترین امکان‌های هر دو نوع عمومی و خصوصی را در اختیار داشته باشند و به همین دلیل از بلاکچین ترکیبی استفاده می‌کنند. بلاکچین ترکیبی عناصر بلاکچین خصوصی و عمومی را با هم ترکیب می‌کند. این ویژگی به سازمان‌ها اجازه می‌دهد یک سیستم خصوصی و مبتنی بر مجوز را در کنار یک سیستم بدون مجوز عمومی راه‌اندازی کنند و به آن‌ها اجازه می‌دهد تا کنترل کنند چه کسی می‌تواند به داده‌های ذخیره‌شده در بلاکچین دسترسی داشته باشد و چه داده‌هایی به‌صورت عمومی تعریف شوند.
به‌طور معمول، تراکنش‌ها و سوابق در یک بلاکچین ترکیبی عمومی نمی‌شوند، اما در صورت نیاز می‌توان آن‌ها را تأیید کرد، مانند اجازه دسترسی از طریق یک قرارداد هوشمند، اطلاعات محرمانه در داخل شبکه نگهداری می‌شود اما هنوز قابل‌تأیید است. به این ترتیب حتی اگر یک نهاد خصوصی مالک بلاکچین ترکیبی باشد، اما قادر به اعمال تغییر در تراکنش‌ها نخواهد بود.
هنگامی که کاربر به یک بلاکچین ترکیبی می‌پیوندد، دسترسی کامل به شبکه دارد. هویت کاربر در برابر سایر کاربران محافظت می‌شود، مگر اینکه آن‌ها در معامله‌ای شرکت کنند. سپس هویت آن‌ها برای طرف مقابل آشکار می‌شود.
یکی از مزایای بزرگ بلاکچین ترکیبی این است که به دلیل اینکه در یک اکوسیستم بسته کار می‌کند، هکرهای خارجی نمی‌توانند حمله ۵۱ درصدی را به شبکه انجام دهند. همچنین از حریم خصوصی محافظت می‌کند، اما امکان ارتباط با اشخاص ثالث را فراهم می‌کند. در بلاکچین ترکیبی تراکنش‌ها ارزان و سریع هستند و مقیاس‌پذیری بهتری نسبت به شبکه بلاکچین عمومی ارائه می‌دهد.
بلاکچین ترکیبی از شفافیت کامل برخوردار نیست، چرا که تمام اطلاعات در آن به‌صورت عمومی منتشر نمی‌شود.
بلاکچین ترکیبی چندین مورد استفاده قوی از جمله املاک و مستغلات دارد. شرکت‌ها می‌توانند از یک بلاکچین ترکیبی برای اجرای خصوصی سیستم‌ها استفاده کنند اما اطلاعات خاصی مانند لیست‌ها را به عموم نشان دهند. خرده‌فروشی‌ها همچنین می‌تواند فرآیندهای خود را با بلاکچین ترکیبی تسهیل کنند. سوابق پزشکی را هم می‌توان در یک بلاکچین ترکیبی ذخیره کرد. این سابقه توسط اشخاص ثالث تصادفی قابل مشاهده نیست، اما کاربران می‌توانند از طریق یک قرارداد هوشمند به اطلاعات خود دسترسی داشته باشند. دولت‌ها همچنین می‌توانند از بلاکچین ترکیبی برای ذخیره داده‌های شهروندان به‌صورت خصوصی استفاده کنند، اما اطلاعات را به‌طور ایمن بین مؤسسات به اشتراک بگذارند.
بلاکچین کنسرسیوم یا ائتلافی
چهارمین نوع بلاکچین، بلاکچین کنسرسیوم، که به‌عنوان بلاکچین فدرال نیز شناخته می‌شود، شبیه بلاکچین ترکیبی است که هم‌زمان دارای ویژگی‌های بلاکچین خصوصی و عمومی است. اما بلاکچین کنسرسیوم از این جهت متفاوت است که چندین عضو سازمانی در یک شبکه غیرمتمرکز همکاری می‌کنند. اساساً، یک بلاکچین کنسرسیوم، یک بلاکچین خصوصی با دسترسی محدود به یک گروه خاص است که خطرات ناشی از کنترل شبکه را در یک بلاکچین خصوصی از بین می‌برد.
در یک بلاکچین کنسرسیوم، رویه‌های اجماع توسط گره‌های از پیش تعیین‌شده کنترل می‌شوند. این نوع از بلاکچین دارای یک گره اعتبار سنجی است که تراکنش‌ها را شروع، دریافت و تأیید می‌کند. گره‌های عضو می‌توانند تراکنش‌ها را دریافت یا شروع کنند.
یک بلاکچین کنسرسیوم نسبت به شبکه بلاکچین عمومی ایمن‌تر، مقیاس‌پذیرتر و کارآمدتر است. همچنین مانند بلاکچین خصوصی و ترکیبی، کنترل‌های دسترسی را نیز ارائه می‌دهد.
بلاکچین کنسرسیوم نسبت به بلاکچین عمومی شفافیت کمتری دارد. اگر یک گره منقضی شود، می‌تواند به خطر بیفتد. همچنین مقررات خود بلاکچین می‌تواند عملکرد شبکه را مختل کند.
بانکداری و سیستم‌های پرداخت دو کاربرد این نوع بلاکچین هستند. بانک‌های مختلف می‌توانند با هم متحد شوند و کنسرسیومی را تشکیل دهند و تصمیم بگیرند که کدام گره‌ها تراکنش‌ها را تأیید کنند. سازمان‌های تحقیقاتی هم می‌توانند مدل مشابهی ایجاد کنند، علاوه بر این‌ها بلاکچین کنسرسیوم این برای زنجیره‌های تأمین، به‌ویژه برنامه‌های غذایی و دارویی ایده‌آل است.
برای آشنایی با بازار غیرمتمرکز ققنوس بر روی لینک زیر کلیک کنید.
