فناوری بلاکچین زنجیره‌های تأمین امروزی را هیجان‌زده کرده و بازیگران و استارت‌آپ‌های فعال فناوری اطلاعات را بر آن داشته تا پروژه‌های آزمایشی امیدوارکننده‌ای را در این زمینه آغاز کنند.
آیا بلاکچین واقعاً در دنیای زنجیره تأمین کاربرد دارد؟ آیا این فناوری می‌تواند مشکلات زنجیره تأمین را حل کند و سودآوری کسب‌وکارها را در این حوزه افزایش دهد؟ در این مقاله به بررسی کاربردهای بلاکچین در مدیریت زنجیرۀ تأمین می‌پردازیم.
قبل از هرچیز لازم است با ماهیت فناوری بلاکچین، همچنین زنجیرۀ تأمین آشنا شویم.
آشنایی با فناوری بلاکچین
بلاکچین یک فناوری مبتنی بر اینترنت است که به دلیل توانایی آن در اعتبارسنجی عمومی، ثبت و توزیع تراکنش‌ها در دفاتر غیرقابل تغییر و رمزگذاری شده ارزشمند است. این فناوری برای پشتیبانی از تراکنش‌ها در بیت کوین به‌عنوان ارز دیجیتالی که مستقل از یک بانک مرکزی عمل می‌کند، ابداع شده است. فناوری بلاکچین بستری را برای ایجاد و توزیع دفتر کل یا رکورد هر تراکنش بیت کوین را اگر نگوییم میلیون‌ها، به هزاران رایانه متصل به شبکه‌ها در تمام نقاط جهان فراهم می‌کند.
از آنجا که در بلاکچین تراکنش‌ها و دفتر کل رمزگذاری شده‌اند، این فناوری امنیت بیشتری نسبت به مدل بانکی ارائه کرده و انتقال آنی آن از طریق اینترنت، فرآیند تسویه دو تا سه روزه بانک‌ها و هزینه‌های همراه برای انتقال پول از یک حساب به حساب دیگر را حذف می‌کند. اصطلاح “بلاک چین” از “بلوک” تراکنش‌های معتبر و غیرقابل تغییر و نحوه پیوند آن‌ها به ترتیب زمانی برای تشکیل یک زنجیره گرفته شده است.
به‌طور کلی بلاک‌چین‌ها در دو نوع غالب شناسایی می‌شوند. دفتر کل توزیع‌شده «بدون مجوز»، مانند بیت‌کوین، در دامنه عمومی قرار دارد، در حالی که دفتر کل «مجاز» متمرکز و توسط «بازیگران»، «گره‌ها» یا «ماینرها» اداره شده و خارج از حوزه عمومی نگهداری می‌شود.
زنجیرۀ تأمین چیست؟
زنجیرۀ تأمین شبکه‌ای از تمامی افراد، سازمان‌ها، منابع، فعالیت‌ها و فناوری‌های دخیل در ایجاد و فروش یک محصول است. یک زنجیرۀ تأمین شامل همه چیز از تحویل مواد اولیه از تأمین‌کننده به سازنده تا تحویل نهایی آن به کاربر نهایی است. بخش زنجیره تأمین مربوط به رساندن محصول نهایی از تولیدکننده به مصرف‌کننده به‌عنوان کانال توزیع شناخته می‌شود.
مدت زمانی که هر یک از این فرآیندها از شروع تا تکمیل طول می‌کشد به‌عنوان زمان هدایت شناخته می‌شود. زنجیره‌های تأمین توسط مدیران زنجیره مدیریت می‌شوند که زمان هدایت را نظارت می‌کنند و فرآیندها را در هر مرحله برای به حداکثر رساندن رضایت مشتری هماهنگ می‌کنند.
زنجیره‌های تأمین را می‌توان در مقابل زنجیره‌های ارزش قرار داد که به روش‌های مختلف به محصول نهایی کمک می‌کنند. هدف زنجیره‌های تأمین برآورده کردن خواسته‌های مشتری است. زنجیره‌های ارزش به دنبال افزودن ارزش به یک محصول بر ارزش ذاتی آن هستند. هدف از زنجیره ارزش دادن مزیت رقابتی به شرکت در صنعت است. مدیریت زنجیره تأمین و مدیریت زنجیره ارزش دو دیدگاه اندکی متفاوت در یک فرآیند اساسی هستند و برای برآورده کردن دو تعریف کمی متفاوت از “تقاضا” در کنار هم کار می‌کنند.
ارزش بلاکچین در زنجیره تأمین امروزی
فناوری بلاکچین زنجیره‌های تأمین امروزی را هیجان‌زده کرده و بازیگران و استارت‌آپ‌های فعال فناوری اطلاعات را بر آن داشته تا پروژه‌های آزمایشی امیدوارکننده‌ای را در این زمینه آغاز کنند.
برای نمونه «والمارت» پروژه‌ای را آزمایش کرده که توزیع گوشت خوک در کشور چین را ره‌گیری می‌کند. «مرسک» و «آی‌بی‌ام» در حال کار بر روی تراکنش‌های فرامرزی هستند که از فناوری بلاکچین برای کمک به بهبود کارایی فرآیند استفاده می‌کنند. «بی اچ پی» در حال معرفی یک راه‌حل بلاک‌چینی است که جایگزین صفحه‌های متعدد برای ردیابی نمونه‌های داخلی و خارجی طیف وسیعی از ارائه‌دهندگان می‌شود. «پرووننس» هم یک استارت‌آپ بریتانیایی است که پروژه آزمایشی ردیابی ماهی تن را در زنجیره تأمین آسیای جنوب شرقی پشت سر گذاشته است.
آیا این تجربه‌ها و آزمایش‌ها نشان‌دهندۀ این است که فناوری بلاکچین می‌تواند به زنجیره‌های تأمین ارزش بیفزاید؟
چگونه بلاکچین مدیریت زنجیره تأمین را کارآمدتر می‌کند؟
زنجیره‌های تأمین شامل شبکه‌های پیچیده‌ای از تأمین‌کنندگان، تولیدکنندگان، توزیع‌کنندگان، خرده‌فروشان، حسابرسان و مصرف‌کنندگان است. زیرساخت فناوری اطلاعات مشترک یک بلاک چین، بدون توجه به اندازه شبکه تجاری، جریان کار را برای همه طرف‌ها ساده می‌کند. علاوه بر این، یک زیرساخت مشترک دید وسیع‌تری نسبت به فعالیت‌های شرکت‌کنندگان در طول زنجیره ارزش را به حسابرسان ارائه می‌دهد.
بلاکچین چگونه هزینه‌های زیرساخت زنجیره تأمین را کاهش می‌دهد؟
بلاکچین این پتانسیل را دارد که بازدهی صرفه‌جویی در هزینه را به همراه داشته باشد و تجربه مصرف‌کننده را از طریق قابلیت ردیابی، شفافیت و تجارت افزایش دهد.
موارد استفاده از بلاکچین در مدیریت زنجیره تأمین چیست؟
فناوری بلاکچین سازمانی می‌تواند زنجیره تأمین را با این سه مورد استفاده متحول کند: قابلیت ردیابی، شفافیت و تجارت‌پذیری.
قابلیت ردیابی کارایی عملیاتی را با نقشه‌برداری و تجسم زنجیره‌های تأمین سازمانی بهبود می‌بخشد. تعداد فزاینده‌ای از مصرف‌کنندگان خواستار اطلاعات منبع در مورد محصولاتی که خریداری می‌کنند، هستند. بلاکچین به سازمان‌ها کمک می‌کند تا زنجیره تأمین خود را درک کنند و مصرف‌کنندگان را با داده‌های واقعی، قابل‌تأیید و تغییرناپذیر درگیر کنند.
شفافیت با درک نقاط داده کلیدی، مانند گواهینامه‌ها و مدعاها اعتماد ایجاد کرده و سپس دسترسی عمومی به این داده‌ها را فراهم می‌کند. این اطلاعات را می‌توان در زمان واقعی به‌روز و تأیید کرد.
تجارت پذیری یک پیشنهاد منحصربه‌فرد بلاکچین است که مفهوم بازار متعارف را دوباره تعریف می‌کند. با استفاده از بلاکچین، می‌توان یک دارایی را با تقسیم یکشی به سهامی که به‌صورت دیجیتالی مالکیت را نشان می‌دهد، «توکن» کرد. مشابه آنچه بورس اوراق بهادار اجازه داد و ستد سهام یک شرکت را می‌دهد، این مالکیت کسری به توکن‌ها اجازه می‌دهد تا ارزش سهام یک سهام‌دار را در یک شی معین نشان دهند. این توکن‌ها قابل معامله هستند و کاربران می‌توانند مالکیت خود را بدون تغییر دارایی فیزیکی منتقل کنند.
فناوری بلاکچین چگونه قابلیت ردیابی محصول را افزایش می‌دهد؟
زنجیره‌های تأمین جهانی از کالاهای بسته‌بندی‌شده مصرفی گرفته تا فراخوان محصول پشتیبانی می‌کنند. گاهی اوقات محصولات مصرفی یا مواد اولیه برای جلوگیری از آسیب نیاز به فراخوانی دارند. بین فروش از دست رفته، هزینه‌های جایگزینی، و دعاوی حقوقی؛ یادآوری محصولات مصرفی بر میلیون‌ها نفر در سراسر جهان تأثیر منفی می‌گذارد. فناوری بلاکچین می‌تواند ردیابی محصول را با کاهش جعل و ساده‌سازی فراخوان محصول افزایش دهد.
فناوری بلاکچین چگونه فراخوانی محصول را ساده می‌کند؟
زمانی که تولیدکنندگان بتوانند محصولات آسیب‌دیده را به‌سرعت و به‌راحتی مکان‌یابی کنند، فراخوان‌ها ارزان‌تر و کارآمدتر می‌شوند. فناوری بلاکچین یک زنجیره تأمین شفاف‌تر و قابل ردیابی را امکان‌پذیر می‌کند، بنابراین، فراخوان سریع‌تر و کارآمدتر را تسهیل می‌کند.
چگونه فناوری بلاکچین امکان جعل را کاهش می‌دهد؟
گزارش جهانی جعل برند در سال ۲۰۱۸ تخمین می‌زند که زیان‌های متحمل شده به دلیل جعل آنلاین در سطح جهان در سال ۲۰۱۷ بالغ بر ۳۲۳ میلیارد دلار بوده است. کالاهای مصرفی تقلبی حدود ۱۸۸ میلیارد دلار درآمد از دست رفته را فقط در مورد داروهای تجویزی تشکیل می‌دهند. بلاکچین به افراد امکان می‌دهد تأیید کنند که یک محصول به‌طور دقیق و اخلاقی تهیه شده است.
جعل و دست‌کاری اسناد نیز در بین مدارک تحصیلی، گواهینامه‌ها و شناسایی رسمی رایج است. سوابق بلاکچین می‌تواند به‌طور شفاف گواهی‌ها، اسناد رسمی قانونی و ثبت سوابق را تأیید و هماهنگ کرده و از جعل یا تقلب جلوگیری می‌کند.
چگونه بلاکچین شفافیت زنجیره تأمین و ردیابی فرآیند را افزایش می‌دهد؟
قابلیت ردیابی زنجیره تأمین یکی از مزیت‌های فناوری بلاکچین است. جایگزینی فرآیندهای سنتی با فناوری دفتر کل توزیع‌شده می‌تواند حجم تجارت را افزایش دهد. بلاکچین توانایی ردیابی هر محصول دیجیتال یا فیزیکی را در طول چرخه عمر آن فراهم می‌کند. فناوری دفتر کل توزیع‌شده این پتانسیل را دارد که تولید و مصرف پایدار و اخلاقی هر کالایی را در مقیاس جهانی گسترش دهد.
تقریباً هر صنعتی از تولیدکنندگان شخص ثالث یا محصولات مختلف از چندین فروشنده قبل از ایجاد و برچسب‌گذاری کالاهای نهایی استفاده می‌کند. در برخی موارد، محصولات دارای لیبل سفید قبل از بسته‌بندی مجدد به فروش می‌رسند و با برند دیگری برچسب‌گذاری می‌شوند. شفافیت در ردیابی فرآیند به تولیدکنندگان یک نوع دید پرنده نسبت به زنجیره ارزش خود می‌دهد و به آن‌ها امکان می‌دهد تحویل مناسب کالاهای شخص ثالث و برچسب‌گذاری محصول نهایی را تضمین کنند.
بلاکچین می‌تواند پیشرفت دارایی‌ها را هم ردیابی کند، همچنین اطلاعات را ثبت کند و سوابق دارایی‌های قبلی را نشان دهد. به این ترتیب هر کسی می‌تواند منشأ و سفر یک دارایی را به‌طور هم‌زمان مشاهده کند، چه دارایی فیزیکی یا دیجیتالی باشد.
چگونه فناوری بلاکچین انطباق و گزارش‌دهی نظارتی را افزایش می‌دهد؟
انطباق و گزارش خودکار باعث کاهش اصطکاک، هزینه‌های گزارش دهی و حذف خطاهای مرتبط با فعالیت‌های دستی می‌شود. انطباق با بلاکچین با ارائه اطلاعات در زمان واقعی و توزیع یکپارچه داده‌ها برای ذینفعان، حاکمیت شرکتی را بیشتر افزایش می‌دهد. در نهایت، بلاکچین می‌تواند انطباق و گزارش‌دهی را برای دستگاه‌های پزشکی، نسخه‌ها، تولیدکنندگان و سایر کالاهای مصرفی بهبود بخشد.
چگونه فناوری بلاکچین قابلیت تجارت را به زنجیره تأمین می‌آورد؟
تأیید مالکیت از طریق رویه‌های صدور مجوز استاندارد برای صنایع متعدد امری حیاتی است و فناوری بلاکچین این امکان را فراهم می‌کند. علاوه بر این، بلاکچین را می‌توان به عنوان مجوز دقیق خدمات، محصولات و نرم‌افزار از طریق استفاده از پرداخته‌ای قرارداد هوشمند خودکار مورد استفاده قرار داد.
بلاکچین اجماع ایجاد می‌کند. به این معنی که هیچ اختلافی در زنجیره در مورد تراکنش‌ها وجود نخواهد داشت. همه نهادهای موجود در زنجیره دارای نسخه یکسانی از دفتر کل هستند که به آن پتانسیل منحصربه‌فردی برای ردیابی سوابق مالکیت املاک، خودروها و دارایی‌های دیجیتال می‌دهد.
برای آشنایی با بازار غیرمتمرکز ققنوس بر روی لینک زیر کلیک کنید.
